Bestuur en grondgebied
De gemeente Zwaag is in 1812 ontstaan door samenvoeging van de gemeenten Zwaag en Hoog- en Laag-Zwaagdijk. Per 1 januari 1869 werd Hoog- en Laag-Zwaagdijk van Zwaag afgesplitst en toegevoegd aan de gemeente Wervershoof. Sindsdien had Zwaag weer hetzelfde grondgebied als vóór 1812.
In eerste instantie waren op plattelandsgemeenten respectievelijk het “Reglement van bestuur voor het platteland der Provincie Holland” (1816) en het “Reglement op het bestuur ten platten lande in de Provincie Holland” (1825) van toepassing.
De Grondwet van 1848, in 1851 gevolgd door de Gemeentewet, maakte een einde aan het onderscheid tussen steden, heerlijkheden, districten en dorpen. De nieuwe staatsinrichting kende alleen nog gemeenten.
In de jaren zestig van de twintigste eeuw ging een deel van het grondgebied van Zwaag over naar de gemeente Hoorn vanwege de aanleg van de wijk Risdam-Zuid. De gemeente Zwaag ging in 1979 samen met Westerblokker op in de nieuwe gemeente Hoorn.
Bronnen
gemeente Zwaag (1812-1978)
notariële archieven van omliggende plaatsen
Burgerlijke stand
Akten van geboorte, huwelijk en overlijden zijn bewaard gebleven uit de gehele periode. Ze worden overgebracht naar het Westfries Archief zodra de wettelijke termijn is verstreken. Voor geboorteakten is dat 100 jaar, voor huwelijksakten 75 jaar en voor overlijdensakten 50 jaar.
Kerkelijke archieven
- parochie Zwaag
- hervormde gemeente Zwaag
Archieven van waterschappen
Zwaag viel voor het onderhoud van de Westfriese Omringdijk onder het ambacht Drechterland. Voor de afwatering behoorde Zwaag tot de Oosterpolder. Deze polder is in 1973 opgegaan in het Waterschap Westfriesland.
Het plaatselijk polderbestuur werd tot en met 1858 uitgeoefend door het gemeentebestuur. Dit betrof voornamelijk het onderhoud van enkele wegen en innen van de omslagen (waterschapsbelastingen) voor polders en waterschappen. Voor deze taak werden in 1859 gereglementeerde besturen ingesteld, waaronder de banne Zwaag.
Vanwege hun weinig omvangrijke taak besloot het provinciaal bestuur uiteindelijk tot opheffing van de bannen. Hun taken gingen in 1948 over naar de besturen van de polders waarin ze lagen.
Voor Hoog- en Laag-Zwaagdijk: zie gemeente Wervershoof.
Archieven van genoemde waterschappen:
- ambacht van West-Friesland genaamd Drechterland (1572-1973)
- banne Zwaag (1859-1948)
- Oosterpolder (1768-1973)