Ga naar content

Bestuur en grondgebied

De oudste vermelding van Schellinkhout is te vinden in de beschrijving van de inval van graaf Floris V in West-Friesland in 1282. Oude schrijfwijzen van de naam zijn Scellinchout, Scellinckhout, Schillenchout en Schellinckhout. De eerstnoemde variant is te vinden in een baljuwsrekening uit 1311. In dit document komen onder meer de namen voor van de oudste misdadigers van het dorp. Schellinkhout was zelfstandig en had tot 1811 een eigen dorpsbestuur.

In de Bataafse en Franse tijd waren er verschillende bestuurlijke veranderingen. In 1802-1803 kwamen de termen “gemeente” en “gemeentebestuur” in zwang. Per 1 januari 1812 ging Schellinkhout samen met Wijdenes en Oosterleek op in de nieuwe gemeente Schellinkhout.

Gerechtelijke indeling

Schellinkhout kreeg stadsrechten in 1402. In 1414 werden ook Wijdenes en Oosterleek onder het stadsrecht van Schellinkhout gebracht. In 1430 werden de privileges van Schellinkhout verbeurdverklaard vanwege het doodslaan van ene Andries Adaem, een dienaar van hertog Filips van Bourgondië, de toenmalige graaf van Holland.

Wijdenes en Oosterleek hadden niets met de misdaad te maken. Zij werden niet gestraft, maar kregen een eigen stadsrecht. Schellinkhout daarentegen werd als heerlijkheid in leen gegeven aan Jan, bastaard van Beieren. Na diens dood kreeg Schellinkhout zijn stadsrechten spoedig terug.

In maart 1811 werd de rechterlijke organisatie naar Frans model ingevoerd. De stadsrechten verloren toen definitief hun juridische geldigheid.

Kerkelijke indeling

De gereformeerde, later hervormde gemeente Schellinkhout vormde een zelfstandige kerkgemeente met een eigen kerkbestuur en predikant. De katholieken uit Schellinkhout vielen onder de statie Westerblokker. Het dorp had in de zestiende en zeventiende eeuw ook lange tijd een doopsgezinde gemeente.

Waterstaatkundige indeling

Schellinkhout viel voor het onderhoud van de Westfriese Omringdijk onder het ambacht Drechterland. Voor de afwatering vormde Schellinkhout een zelfstandige polder. Tot Schellinkhout behoorde ook de buiten de Westfriese Omringdijk gelegen polder Binnen- en Buiten-Uiterdijk.

Bronnen

  • collectie doop-, trouw- en begraafboeken
  • archief stede/gemeente Schellinkhout
  • oud-rechterlijk archief Schellinkhout (rechtbankverslagen, transporten onroerend goed en hypotheekakten)
  • hervormde gemeente Schellinkhout
  • notariële archieven van omliggende plaatsen
  • archief van het ambacht van West-Friesland genaamd Drechterland (afschriften van registers van de 40e penning over overdracht onroerend goed in Schellinkhout over 1660-1689)
  • stadsarchief Hoorn (afschriften van registers van de 40e penning over overdracht onroerend goed in Schellinkhout over 1680-1689)

Plaatselijke begraafgegevens

Inwoners van alle godsdienstige gezindten werden begraven in de gereformeerde kerk of de naastgelegen begraafplaats. Hiervan zijn geen gegevens bewaard gebleven.

Plaatselijke en gerechtelijke huwelijksgegevens en impost op trouwen en begraven

Huwelijken van alle godsdienstige gezindten werden tot begin 1795 verplicht afgekondigd in de gereformeerde kerk. Hiervan zijn geen gegevens bewaard gebleven.

Tijdens de Republiek (tot begin 1795) golden alleen gereformeerde huwelijken als wettig. Huwelijken van andersdenkenden werden gesloten voor de stedelijke rechtbank van Schellinkhout. Hiervan zijn gegevens bewaard gebleven van 1593-1599 en 1648-1784.

Van de in Schellinkhout betaalde impost (= belasting) op trouwen en begraven zijn gegevens bewaard gebleven uit de jaren 1709-1805. Verder zijn er registers bewaard gebleven van huwelijkssluitingen voor het plaatselijk bestuur over de periode 1795-1811.

In onze collectie

Bezoek ons archief of klik op een document om deze aan te vragen voor inzage.