Opmeer

Bestuur en grondgebied

Opmeer wordt voor het eerst vermeld in een baljuwsrekening uit 1311, als Upmere. In dit document komen onder meer de namen voor van de oudste misdadigers van het dorp.

Opmeer was tot 1812 een zelfstandig dorp met eigen bestuur. In 1802-1803 kwamen hiervoor de termen “gemeente” en “gemeentebestuur” in zwang. Tot het dorp behoorden Opmeer en het oostelijke deel van de polder Berkmeer.

Per 1 januari 1812 ging Opmeer samen met Spanbroek op in de nieuwe gemeente Spanbroek.

Gerechtelijke indeling

Vanaf 1414 viel Opmeer samen met Hensbroek, Obdam en Spanbroek onder de stede Spanbroek. Na verbeurdverklaring van de privileges in 1426 viel deze plattelandsstad uiteen in afzonderlijke heerlijkheden met eigen stadsrechten. Ook Opmeer kreeg stadsrechten, al is niet precies bekend wanneer.

Kerkelijke indeling

De gereformeerde, later hervormde gemeente Spanbroek-Opmeer vormde een zelfstandige kerkgemeente met een eigen kerkbestuur en predikant. Spanbroek en Opmeer hadden samen een predikant en gebruikten beide dorpskerken voor gezamenlijke diensten. Ook vergaderden zij samen over zaken van gemeenschappelijk belang. De predikant woonde in Spanbroek.

De katholieken uit Opmeer vielen onder de statie Hoogwoud, katholieken uit de polder Berkmeer vielen onder de statie Obdam.

Waterstaatkundige indeling

Opmeer viel voor het onderhoud van de Westfriese Omringdijk onder de Vier Noorder Koggen. Opmeer viel voor de afwatering deels onder de Vier Noorder Koggen en deels onder de Binnenpolder.

genealogische Bronnen

Plaatselijke begraafgegevens

Inwoners van alle godsdienstige gezindten werden begraven in de gereformeerde kerk of de naastgelegen begraafplaats. Hiervan zijn gegevens bewaard gebleven uit de periode 1701-1805.

Plaatselijke en gerechtelijke huwelijksgegevens en impost op trouwen en begraven

Tijdens de Republiek (tot begin 1795) golden alleen gereformeerde huwelijken als wettig. Huwelijken van andersdenkenden werden gesloten voor de stedelijke rechtbank in Opmeer. Hiervan zijn gegevens bewaard gebleven vanaf 1687. Vanaf 1795 zijn huwelijksgegevens van alle gezindten beschikbaar.

Van de in Opmeer betaalde impost (= belasting) op trouwen en begraven zijn gegevens bewaard gebleven over de jaren 1765-1768 en 1795-1811.