Bestuur en grondgebied
Medemblik komt voor zover bekend voor het eerst genoemd in een oorkonde uit 985 als villa Medemelacha. Er zijn diverse schrijfwijzen bekend, in 1311 bijvoorbeeld Medelmeke.
Medemblik kreeg stadsrechten in 1289. Dit document, waarvan het origineel verloren is gegaan, vormde tot 1795 de grondslag voor de inrichting van het plaatselijk bestuur. De Bataafse en Franse tijd werden gekenmerkt door verschillende bestuurlijke veranderingen. De gemeentelijke herindeling van 1812 had voor Medemblik geen gevolgen.
Gerechtelijke indeling
Het grondgebied van de banne Medemblik was onderdeel van het stedelijk rechtsgebied. Daartoe behoorden ook Hoog- en Laag-Zwaagdijk, Oostwoud, Opperdoes en Wervershoof. Deze toestand heeft bestaan tot maart 1811, met uitzondering van een korte periode na de Bataafse Omwenteling.
Hoog- en Laag-Zwaagdijk, vanouds onderdeel van de banne Medemblik, maakte van 1795-1804 samen met Wervershoof deel uit van een nieuwgevormde criminele jurisdictie, de ‘stede Wervershoof cum annexis’.
Kerkelijke indeling
De gereformeerde, later hervormde gemeente Medemblik vormde een zelfstandige kerkgemeente met een eigen kerkbestuur en predikanten.
De katholieken vielen onder de statie Medemblik (gegevens vanaf 1664). De doopsgezinden en lutheranen vormden ook zelfstandige kerkgemeenten.
Waterstaatkundige indeling
De banne Medemblik viel voor zowel het onderhoud van de Westfriese Omringdijk als voor de afwatering onder de Vier Noorder Koggen.
Bronnen
- collectie doop-, trouw- en begraafboeken
- stadsarchief Medemblik
- oud-rechterlijk archief Medemblik (rechtbankverslagen, transporten onroerend goed en hypotheekakten)
- hervormde gemeente Medemblik
- statie Medemblik
- notarieel archief Medemblik en omliggende plaatsen
- archief van het ambacht van West-Friesland genaamd Vier Noorder Koggen (afschriften van registers van de 40e penning over overdracht onroerend goed in Medemblik over 1660-1689)
- stadsarchief Hoorn (afschriften van registers van de 40e penning over overdracht onroerend goed in Medemblik over 1680-1689)
Plaatselijke begraafgegevens
Inwoners van alle godsdienstige gezindten werden begraven in de gereformeerde kerken of de naastgelegen begraafplaatsen. Hiervan zijn gegevens bewaard gebleven vanaf 1783.
Plaatselijke huwelijksgegevens
Huwelijken van alle godsdienstige gezindten werden tot begin 1795 verplicht afgekondigd in de gereformeerde kerk. Hiervan zijn gegevens bewaard gebleven vanaf 1598.
Gerechtelijke huwelijksgegevens en impost op trouwen en begraven
Tijdens de Republiek (tot begin 1795) golden alleen gereformeerde huwelijken als wettig. Huwelijken van andersdenkenden werden gesloten voor de stedelijke rechtbank van Medemblik. Hiervan zijn gegevens bewaard gebleven vanaf 1598.
Van de in Medemblik betaalde impost (= belasting) op trouwen en begraven zijn gegevens bewaard gebleven uit de jaren 1695-1696, 1700-1703, 1705-1706, 1710-1762 en 1764-1805.