Bestuur en grondgebied
Voor zover valt na te gaan komt de eerste vermelding van de naam Hoogkarspel voor in een bul uit omstreeks 1250. Daarin bevestigt paus Innocentius IV (1243-1254) het nonnenklooster te Hemelum in het bezit van een aantal goederen. In een baljuwsrekening uit 1311 staat de naam Hoghekerspel. In dit document komen onder meer de namen voor van de oudste misdadigers van het dorp.
Hoogkarspel was tot 1812 een zelfstandig dorp met een eigen dorpsbestuur. In 1802-1803 kwamen hiervoor de termen “gemeente” en “gemeentebestuur” in zwang. Per 1 januari 1812 ging Hoogkarspel samen met Binnenwijzend en Westwoud op in de nieuwe gemeente Hoogkarspel.
Gerechtelijke indeling
Het dorp behoorde gerechtelijk tot de stede Grootebroek. Deze toestand bestond van het begin van de vijftiende eeuw tot maart 1811.
Kerkelijke indeling
De gereformeerde, later hervormde gemeente Hoogkarspel vormde een zelfstandige kerkgemeente met een eigen kerkbestuur en predikant. De katholieken uit Hoogkarspel vielen onder de statie van Westwoud.
Waterstaatkundige indeling
Hoogkarspel viel voor het onderhoud van de Westfriese Omringdijk onder Drechterland. Voor de afwatering viel Hoogkarspel onder de polder Het Grootslag.
Bronnen
- collectie doop-, trouw- en begraafboeken
- dorpsarchief Hoogkarspel
- archief stede Grootebroek
- oud-rechterlijk archief stede Grootebroek (rechtbankverslagen, transporten onroerend goed en hypotheekakten)
- hervormde gemeente Hoogkarspel
- statie Westwoud
- notarieel archief Hoogkarspel en omliggende plaatsen
- archief van het ambacht van West-Friesland genaamd Drechterland (afschriften van registers van de 40e penning over overdracht onroerend goed in de stede Grootebroek over 1661-1679)
- archief van het ambacht van West-Friesland genaamd Vier Noorder Koggen (afschriften van registers van de 40e penning over overdracht onroerend goed in de stede Grootebroek over 1680-1689)
- stadsarchief Hoorn (afschriften van registers van de 40e penning over overdracht onroerend goed in de stede Grootebroek over 1680-1689)
Plaatselijke begraafgegevens
Inwoners van Hoogkarspel van alle godsdienstige gezindten werden begraven in de gereformeerde kerk of de naastgelegen begraafplaats. Hiervan zijn gegevens bewaard gebleven uit de periode 1757-1828.
Plaatselijke huwelijksgegevens
Over de periode 1795-1811 zijn huwelijksgegevens van alle gezindten beschikbaar.
Gerechtelijke huwelijksgegevens en impost op trouwen en begraven
Tijdens de Republiek (tot begin 1795) werden alleen gereformeerde huwelijken wettelijk erkend. Huwelijken van andersdenkenden werden gesloten voor de stedelijke rechtbank in Grootebroek. Gegevens over deze huwelijken zijn bewaard gebleven uit de periode 1582-1609 en 1669-1795. Ook de impost (= belasting) op trouwen en begraven werd door de stede Grootebroek geregistreerd. Hiervan zijn gegevens bewaard gebleven uit de periode 1695-1805.