Hensbroek

Bestuur en grondgebied

Hensbroek wordt vermeldt in een baljuwsrekening uit 1311 als Hensbroec. In dit document komen onder meer de namen voor van de oudste misdadigers van het dorp. De eerste bekende vermelding staat in een register van inkomsten van de abdij van Egmond uit omstreeks 1100, als Heynsbroec.  

Hensbroek was tot 1812 een zelfstandig dorp met eigen bestuur. In 1802-1803 kwamen hiervoor de termen “gemeente” en “gemeentebestuur” in zwang. Tot het dorp behoorden Hensbroek, het zuidwestelijke deel van de polder Wogmeer en een klein gedeelte van de Heerhugowaard.

Per 1 januari 1812 ging Hensbroek samen met Obdam op in de nieuwe gemeente Obdam.

Gerechtelijke indeling

Vanaf 1414 viel Hensbroek samen met Obdam, Opmeer en Spanbroek onder de stede Spanbroek. Na verbeurdverklaring van de privileges in 1426 viel deze plattelandsstad uiteen in afzonderlijke heerlijkheden met eigen stadsrechten.

Obdam en Hensbroek kregen in 1456 een gezamenlijk stadsrecht. Zij hadden sindsdien een gezamenlijk college van schout en schepenen. In 1544 viel deze plattelandsstad uiteen in twee aparte jurisdicties met elk een eigen college van schout en schepenen.

Kerkelijke indeling

De gereformeerde, later hervormde gemeente Hensbroek vormde een zelfstandige kerkgemeente met een eigen kerkbestuur. Lange tijd had het dorp dezelfde predikant als Obdam, in 1644 kregen zij elk een eigen predikant.

De katholieken uit Hensbroek vielen onder de statie Obdam. De katholieken uit de Wogmeer vielen onder de statie Spierdijk (Berkhout).

Waterstaatkundige indeling

Hensbroek viel voor het onderhoud van de Westfriese Omringdijk onder de Vier Noorder Koggen. Voor de afwatering vormde Hensbroek een zelfstandige polder. Tot Hensbroek behoorden ook het zuidwestelijk deel van de Wogmeer (drooggevallen 1608, verkaveld 1609).

genealogische Bronnen

Plaatselijke begraafgegevens

Inwoners van alle godsdienstige gezindten werden begraven in de gereformeerde kerk of de naastgelegen begraafplaats. Hiervan zijn gegevens bewaard gebleven uit de periode 1795-1801. 

Plaatselijke en gerechtelijke huwelijksgegevens en impost (= belasting) op trouwen en begraven

Huwelijken van alle godsdienstige gezindten werden tot begin 1795 verplicht afgekondigd in de gereformeerde kerk of een ander openbaar gebouw. Ook werden tot begin 1795 alleen gereformeerde huwelijken wettelijk erkend. Andersdenkenden lieten hun huwelijken wettigen voor de stedelijke rechtbank in Hensbroek. Hiervan zijn geen gegevens bewaard gebleven.

Van de in Hensbroek betaalde impost op trouwen en begraven zijn gegevens bewaard gebleven over de jaren 1795-1805.