Bestuur en grondgebied
Voor zover bekend wordt Bovenkarspel voor het eerst genoemd in een baljuwsrekening uit 1311, als Bovenkerspel. In dit document komen ondermeer de namen voor van de oudste misdadigers van het dorp.
Bovenkarspel was tot 1812 een zelfstandig dorp met een eigen dorpsbestuur. In 1802-1803 kwamen hiervoor de termen “gemeente” en “gemeentebestuur” in zwang. Tot Bovenkarspel behoorde ook een deel van de bebouwing aan de Noorderdijk, het latere Andijk. Dit deel van de Noorderdijk werd samen met het noordelijk deel van Grootebroek en Lutjebroek per 1 januari 1812 gevoegd bij de nieuwe gemeente Andijk. De gemeente Bovenkarspel was vanaf 1812 dus aanzienlijk kleiner dan vóór die tijd.
Gerechtelijke indeling
Het dorp behoorde gerechtelijk tot de stede Grootebroek. Deze toestand heeft bestaan van 1364 tot maart 1811.
Kerkelijke indeling
De gereformeerde, later hervormde gemeente Bovenkarspel vormde een zelfstandige kerkgemeente met een eigen kerkbestuur en predikant. In 1667 sloten de gereformeerden uit Bovenkarspelse deel van de Noorderdijk zich aan bij de nieuw gevormde gereformeerde gemeente Andijk. De katholieken uit Bovenkarspel vielen onder de statie in Bovenkarspel.
Waterstaatkundige indeling
Bovenkarspel viel voor het onderhoud van de Westfriese Omringdijk onder Drechterland. Voor de afwatering viel Bovenkarspel onder de polder Het Grootslag.
Bronnen
- collectie doop-, trouw- en begraafboeken
- dorpsarchief Bovenkarspel (opgenomen in archief stede Grootebroek)
- archief stede Grootebroek
- oud-rechterlijk archief stede Grootebroek (rechtbankverslagen, transporten onroerend goed en hypotheekakten)
- hervormde gemeente Bovenkarspel
- statie Bovenkarspel
- notarieel archief Bovenkarspel en omliggende plaatsen
- archief van het ambacht van West-Friesland genaamd Drechterland (afschriften van registers van de 40e penning over overdracht onroerend goed in de stede Grootebroek over 1661-1679)
- archief van het ambacht van West-Friesland genaamd Vier Noorder Koggen (afschriften van registers van de 40e penning over overdracht onroerend goed in de stede Grootebroek over 1680-1689)
- stadsarchief Hoorn (afschriften van registers van de 40e penning over overdracht onroerend goed in de stede Grootebroek over 1680-1689)
Plaatselijke begraafgegevens
Inwoners van alle godsdienstige gezindten werden begraven in de gereformeerde kerk of de naastgelegen begraafplaats. Hiervan zijn gegevens bewaard gebleven uit de periode 1635-1707 en 1726-1812.
Plaatselijke huwelijksgegevens
Van Bovenkarspel is een register van ondertrouw- en trouwinschrijvingen bewaard gebleven uit de periode 1757-1797 en een register van huwelijkssluitingen voor het plaatselijk bestuur uit de periode 1796-1811.
Gerechtelijke huwelijksgegevens en impost op trouwen en begraven
Tijdens de Republiek (tot begin 1795) werden alleen gereformeerde huwelijken wettelijk erkend. Huwelijken van andersdenkenden werden gesloten voor de stedelijke rechtbank in Grootebroek. Gegevens over deze huwelijken zijn bewaard gebleven uit de periode 1582-1609 en 1669-1795. Ook de impost (= belasting) op trouwen en begraven werd door de stede Grootebroek geregistreerd. Hiervan zijn gegevens bewaard gebleven uit de periode 1695-1805.