Een bedroefde grootvader
Ruzies en geschillen komen in de beste families voor, ook in vroegere tijden. Dat blijkt wel uit een testament van Dirk Houttuin (1659-1744). Dirk was in zijn woonplaats Medemblik een gezagsdrager met veel invloed, een man die waarde hechtte aan reputatie en eer. Mogelijk legde de familiegeschiedenis extra gewicht in de schaal want zijn eigen vader en grootvader hadden hun leven voor het land gegeven. De laatstgenoemde, kapitein Adriaan Dirksz Houttuin, sneuvelde tijdens de roemruchte Vierdaagse Zeeslag in 1666.
In 1742 had Dirk Houttuin een conflict met zijn kleindochter Anna. Anna liet zich niet leiden door de mores van haar grootvader maar volgde haar hart en volhardde daarin. Een bedroefde grootvader en een beschadigde familiereputatie bleven voor Anna niet zonder gevolgen.
Dirk Houttuin
Dirk Houttuin uit Medemblik was een man van aanzien en met gezag. Naast lid van de vroedschap bekleedde hij voor korte of langere tijd tal van andere bestuurlijke functies. Zo werd Dirk Houttuin meerdere malen tot burgemeester van Medemblik verkozen, vertegenwoordigde hij zijn stad in de Westfriese admiraliteit en was hij dijkgraaf van de Vier Noorder Koggen.
In 1682 trouwde Dirk met Annetje Dirks Schellinger, een huwelijk waaruit zoon Cornelis Houttuin en dochter Aagje Houttuin voortkwamen. Annetje Schellinger overleed in 1696, sindsdien ging Dirk Houttuin als weduwnaar door het leven.
Anna
Op 26 maart 1743 bezocht hij notaris Jacob Schagen in Oosterblokker om zijn testament te wijzigen. Dirk Houttuin was toen al een man op leeftijd: 84 jaar en overgrootvader. Voor testamentaire zaken had hij een voorkeur om naar een notaris buiten Medemblik te gaan, want eerdere testamenten had hij een notaris in Abbekerk laten opstellen. Dat Dirk zijn testament wilde wijzigen, had alles te maken met zijn kleindochter Anna, een dochter van zijn intussen overleden zoon Cornelis Houttuin. Anna had met haar gedrag de goede naam en eer van de familie aangetast en werd uitgesloten van iedere vorm van erfenis.
Welke misstap de 22-jarige kleindochter van Dirk Houttuin had begaan, staat in het testament beschreven. We lezen dat Anna, ‘tot hertelijk leetwesen en uytterste droefheyt van hem heer testateur, sedert eenige tijdt en wel speciaal in den voorledene jaare, sig seer heeft verloopen gehad ende gehouden eene gantsch onordentelijk en onkuys gedrag en ommegang, soo bij nagt, als bij dage’. Ze ging om met Lambert Sijmonsz, voerman te Medemblik en de voormalige knecht van haar vader. Anna en Lambert hadden zelfs ‘vleesselijke conversatie’ met een zwangerschap tot gevolg.
schandelijke liefde
Een huwelijk tussen Anna en Lambert zat er niet in. Lambert was al getrouwd en had een kind. Bovendien was sprake van standsverschil. Volgens grootvader Dirk Houttuin had Anna gelegenheid gehad om ‘sig na haare staat met yemand van haar fatsoen te kunnen in den egtenstaat vereenigen’. Maar kleindochter Anna koos haar eigen weg en in plaats van spijt en berouw te tonen, wilde zij niets liever dan bij Lambert blijven en met hem samenleven. Ze bleef volharden ‘in die schandelijke liefde ende drift tot gemelde Lambert Sijmonsz’.
Anna beviel van een jongetje in het verbeterhuis in Amsterdam. Het zal de wens van de familie zijn geweest, in het bijzonder die van haar grootvader, om de zwangere Anna uit Medemblik weg te houden. Het jongetje genaamd Cornelis werd op 30 november 1742 in de Nieuwezijds Kapel te Amsterdam gedoopt.
erfgenaam
In het doopboek staan de echtelieden Barent van der Beek en Geertruij Oostwouder als getuigen opgetekend. Geertruij was een volle nicht van Anna en woonde met haar man en kinderen in Amsterdam.
In het testament van 26 maart 1743 benoemde Dirk Houttuin zijn dochter Aagje, weduwe van burgemeester Oostwouder, als enige en algemene erfgenaam. Kleindochter Anna, haar onwettige kind Cornelis en hun eventuele nazaten werden onterfd.
De bezittingen die hij in een eerder testament expliciet aan zoon Cornelis Houttuin en zijn nazaten (Anna) had toegewezen, werden in het nieuwe testament gelegateerd aan achterkleinzoon Dirk van der Beek Houttuin. Deze bezittingen bestonden uit zijn woonhuis aan de Westerhaven, zijn tuin met speelhuisje aan de Oostersingel en meerdere landerijen in de omgeving van Medemblik en Opperdoes. De testateur wenste nadrukkelijk dat deze goederen nooit ‘buyten zijnen bloede’ zouden gaan en voor ‘altijt in zijn geslagt’ zouden blijven.
