Zie ook: 3872/362.
Betreft de werking van de zogenaamde Houter Watermolens.

Op verzoek van ‘burgemeesteren van Oosterblocker ende Binnenwijsent’ attesteren 4 inwoners van Binnenwijzend en 1 inwoner van Hoogkarspel (namens zijn moeder), als gezamenlijke ingelanden van ‘de Houte, gelegen in de banne van Hooch-carspel’.
Zij verklaren, ‘hoedat sij attestanten wel v[er]noecht ende tevreden sijn met het malen van hare watermolens, sooals die tegenwoordich in esse sijn, sonder dat men die behoeft met lange scheppen ofte anders te v[er]maken, door oorsaecke dat hare molens nu soo wel als andere polders hare nabueren het water connen quijt worden, ende daermede geholpen sijn.

Alsmede, dat vanwegen de smalte ende lang[h]te van hare watergangen, het water soo haest tot de molens niet en can comen, als sij wel mal[en] connen, ende daerbenevens, dat die van Venhuysen ende de lage gelanden het water genouchsaem op de peyl ende lager connen malen, alsmede door toelatinge menichmael lager gemalen hebben, daermede soo hooge als lage gelanden wel geholpen sijn, nochtans sij attestanten haer prefererende ende haer houdende aen het accoort in den jare 1591 op het stuck van ’t voors[chreven] peyl.
Derhalven gantsch onnut ende tevergeefs sijnde, eenige andere ordre op de voors[chreven] molens te stellen, dat andersints tot groote costen van hare ingelanden ende sonder haren dienst soude strecken. Verclarende oversulcx volcomentl[ijck] haer met het malen van dese molens te genougen ende daermede tevreden sijnde, niet begeerende daerinne eenige andere ordre, maer dat d’selve molens in dese haren stant mogen blijven.

Versoeckende daerbij met die van Oosterblocker ende Binnenwijsent het effecte van dien te mogen genieten’.
N.B.: Deze attestatie heeft betrekking op de later aangebrachte wijziging aan de schepraderen van de zogenaamde Houter Watermolens, gelegen aan de zeedijk in de banne van Venhuizen, ten noorden van de Buurt (Oostergouw) bij de Slimtocht (2 molens) en nog noordelijker, bij de Wijzend ofwel de bannegrens met Bovenkarspel (3 molens), waardoor deze watermolens een grotere capaciteit kregen en hun totale aantal verminderd kon worden van 5 naar 3. (De 2 zuidelijker gelegen molens vervielen tenslotte.)
De strijd ging tussen de lage landen van de Houter Polder (de zuider-ban van Hoogkarspel en de noorderban van Venhuizen) en de hoge landen aldaar (Oosterblokker en Binnenwijzend). De molens hadden in hun oorspronkelijke toestand met de nog korte en brede schepraderen een beperkte capaciteit, die verbeterd zou worden door het aanbrengen van het modernere systeem met lange, smalle raderen. Bovendien was 1 molen vervallen; deze zou nodig moeten worden opgeknapt of vervangen. Oosterblokker en Binnenwijzend vonden dit alles niet nodig.
Na hevige regens moest het water snel van de hoge landen worden weggemalen over de lage landen, die daardoor veel te nat werden, omdat het water door de smalle en vaak bekroosde watergangen veel te traag naar de molens kon worden getrokken. In de hoge landen vond men dit geen probleem, maar in de lage landen dacht men daar uiteraard anders over.
In deze akte attesteren dus 4 inwoners van de hoge landen (Binnen-wijzend), die echter tevens ingelanden zijn van lage landen (onder Hoogkarspel), ten gunste van de hoge landen.
P.S.: Zie voor wat betreft de strijd om de verbetering van de Houter water-molens ook het Dorpsarchief Binnenwijzend, inv.nr. 177, en de collec-tie kaarten van Hingman in het Nationaal Archief (N.A.), inv.nr. 2509.