Stagiair maakt archieven Tweede Wereldoorlog toegankelijker

Sinds februari 2025 heeft het Westfries Archief een nieuwe stagiair: Tirzah Snel. Tirzah is 20 jaar en geboren en getogen in Hoorn. Ze is tweedejaarsstudent geschiedenis aan de Universiteit Utrecht. Haar interesse ligt bij internationale politieke geschiedenis, maar ook bij de geschiedenis van Hoorn en Westfriesland.

Omdat ze praktijkervaring belangrijk vindt, koos Tirzah om tijdens haar studie stage te lopen. Bij het Westfries Archief krijgt ze de kans om onderzoeksvaardigheden te ontwikkelen en te werken met primaire bronnen.

gemeentearchieven

Als onderdeel van haar stage maakt Tirzah een zoekhulp voor Westfriese gemeentearchieven uit de Tweede Wereldoorlog. Daarmee moet het voor archiefbezoekers eenvoudiger worden om informatie over specifieke thema’s en over personen in deze archieven te vinden.

Hoewel Westfriesland niet in de frontlinie heeft gelegen, had de oorlog(sdreiging) grote invloed op het dagelijks leven van de inwoners. Zo werden tal van bestuurlijke maatregelen getroffen om de bevolking te beschermen. In 1939 werd de landelijke luchtbeschermingsdienst opgericht. In hetzelfde jaar werd ook de distributiedienst in het leven geroepen en maakte men plannen voor de evacuatie van inwoners uit andere delen van Nederland. Bij het uitbreken van de oorlog vonden evacués onderdak in Westfriesland.

Tirzah bestudeert honderden mappen en dossiers uit 33 verschillende gemeentearchieven, van Abbekerk tot Zwaag. Zij gaat na of er persoonsnamen in voor komen en koppelt aan de archiefstukken een thema. Voorbeelden van deze thema’s zijn: Schaarste, Collaboratie, Verzet, Luchtoorlog, Evacuatie en Bestuur tijdens bezetting.

arts uit abbekerk

Bij het bestuderen van de gemeentearchieven vindt Tirzah geregeld een archiefstuk dat extra aandacht verdient. Zo vond ze in het gemeentearchief van Abbekerk informatie over een arrestatiebevel van de Sicherheitspolizei in Amsterdam voor Hendrik Roelof van Noort. Hij was de gemeentearts van Abbekerk.

Begin juli 1943 schreef de burgemeester van Abbekerk aan de Sicherheitspolizei dat Van Noort niet in de gemeente verbleef. Zijn arrestatie was om die reden ‘vertraagd’. Was de gemeentearts bij verzetsactiviteiten betrokken? Na het doornemen van meer archiefstukken in het Westfries Archief, een zoekopdracht in Google en het raadplegen van oude kranten kon onze stagiair geen duidelijke conclusie trekken over de zaak Van Noort.

Nergens is te vinden wanneer en of hij uiteindelijk is gearresteerd. Wel vond Tirzah dat hij na de bevrijding voorzitter werd van de zogeheten zuiveringscommissie in de gemeente Abbekerk.